Als de vrijwilligers in de directe omgeving na een 112-melding met een smsje worden gemobiliseerd, kunnen ze veel sneller ter plaatse zijn dan ambulancepersoneel. Het is cruciaal om binnen zes minuten op de plek des onheils te zijn: dan kan meer dan een kwart van de mensen gered worden. Rukken ze niet uit, dan overleeft slechts één op de zes slachtoffers. Dat blijkt uit onderzoek van het UMC in Maastricht.

Nederland telt 130.000 van deze zogenaamde burgerhulpverleners. Dit zijn vrijwilligers met een reanimatiediploma die zich hebben aangemeld om te helpen als iemand in de buurt een hartstilstand krijgt. Zij krijgen een seintje via de 112-meldkamer, die behalve een ambulance ook de dichtstbijzijnde vrijwilligers oppiept.

Snelheid
Het UMC Maastricht deed twee jaar onderzoek in Limburg naar het speciale oproepsysteem. In die periode werden 833 mensen gereanimeerd na een hartaandoening. In 422 gevallen werden burgerhulpverleners ingeschakeld. In de overige situaties was er al een ambulance of een hartdefibrillator aanwezig. Uiteindelijk overleefde 27,1 procent van de mensen door aanwezigheid van de vrijwilligers. Wanneer er geen respons kwam van een burgerhulpverlener, bleef slechts slechts 16 procent van de slachtoffers in leven.

Cardioloog Ton Gorgels van het UMC in Maastricht: ,,Snelheid is de sleutel. Hoe meer mensen zijn geschoold in reanimatie, hoe meer levens we kunnen redden. Dat wordt onderstreept door onze onderzoeksresultaten, die voor het eerst aantonen dat het burgerhulpsysteem werkt.”

Gemengde gevoelens
De Hartstichting, die afgelopen jaar intensief campagne voerde voor het oproepsysteem, heeft gemengde gevoelens. ,,Het onderzoek bevestigt precies wat wij al dachten: het systeem werkt. Er zijn helaas nog steeds gemeenten, zoals Rotterdam, Utrecht en Amsterdam, die hun meldkamer niet gekoppeld hebben aan het burgernetwerk. Het argument is vaak: wij hebben onze eigen professionals. Maar in de praktijk zijn zij er pas na tien minuten,” zegt een woordvoerder.

De gemeente Rotterdam liet gisteren weten binnenkort de systemen alsnog te koppelen. Elke dag overlijden 35 mensen aan een hartstilstand buiten het ziekenhuis. Wanneer de hulp binnen zes minuten plaatsvindt, kunnen 2500 extra levens worden gered, berekende de Hartstichting. ,,Daar zijn minimaal 170.000 burgerhulpverleners voor nodig, verspreid door het land, én aansluiting met de meldkamer.”

Vrijwilliger Antoine Hekers uit het Limburgse Ospel redde in zes jaar tijd al acht levens, waaronder dat van zijn buurvrouw Paulien. ,,Ik werd wakker van de oproep en zag aan het adres meteen dat het om mijn buurvrouw ging. Dat was heel apart. Binnen twee minuten was ik er. We wonen in een klein kerkdorpje en de ambulance moest uit Weert komen. Als we daarop hadden moeten wachten, was ze er niet meer geweest.”